De Routeplanner bevat praktische informatie voor gemeenten en bewonersinitiatieven om aan de slag te gaan met Right to Challenge. De planner is gemaakt door het netwerk Right to Challenge met ervaren bewonersinitiatieven en ambtenaren uit zes gemeenten: Amsterdam, Den Haag, Katwijk, Gooise Meren, Leiden en Enkhuizen.
De Routeplanner Right to Challenge bestaat uit de volgende onderdelen:

- R2C start met een open discussie tussen gemeentebestuur, maatschappelijke initiatiefnemers e.a.: hoe kan R2C binnen de gemeente vorm krijgen?
- Invulling van R2C met de Right to Challenge checklist: deze checklist geeft een overzicht waaraan je moet denken bij R2C.
- De besluitvorming over de invoering van R2C in de gemeente.

Download hier de Routeplanner.
De VNG en het ministerie van Binnenlandse Zaken ondersteunen het maken van de Routeplanner via het programma Democratie in Actie.

Bewoners en maatschappelijke partijen krijgen het Uitdaagrecht (Right to Challenge) bij gemeenten, maar ook bij waterschappen en bij provincies. Zo kunnen zij zelf vorm geven aan de uitvoering van beleid in hun eigen plaats of regio. Dit staat in het wetsvoorstel van de regering. Hoe het recht precies wordt ingevuld, bepalen de Gemeenteraad, Provinciale Staten of het Algemeen Bestuur van het Waterschap in een vast te stellen “participatieverordening”. De regering verwacht dat het Uitdaagrecht zal leiden tot "een nieuwe basis voor de samenwerking" tussen de overheid en de inwoner. Lees hier de Memorie van Toelichting. 

(foto: bewonersinitiatief bloemenweide Wijk bij Duurstede e.o.)

Het Uitdaagrecht (Right to Challenge) kan een belangrijk instrument worden om (bewoners-) initiatieven zelf invulling te laten geven aan de energietransitie. Dat is de conclusie van het Leeratelier over energietransitie in Zaandam op 18 en 25 november. Via het Uitdaagrecht kunnen initiatiefnemers bijvoorbeeld aan de slag met het maken van wijk-warmteplannen, voorlichting geven over energietransitie en met een lokaal energieloket. "Er zijn met het Uitdaagrecht veel meer mogelijkheden, dan wij vooraf dachten", aldus de deelnemers.

Aan het Leeratelier namen deel bewonersinitiatieven uit Zeeland en het Gooi en ambtenaren van o.a. Zaanstad, Haarlem, Den Haag, Gooise Meren en de provincie Gelderland. De organisatie was in handen van het landelijk Netwerk Right to Challenge en de gemeente Zaanstad.

Het atelier is afgesloten met een discussie met wethouder Rita Noordzij (Zaanstad) en landelijk projectleider Uitdaagrecht / R2C Hans Cok van het ministerie van BZK. Cok konkludeert dat in 2020 meer informatie moet worden gegeven over alle mogelijkheden van het Uitdaagrecht om de energietransitie te versnellen. Wethouder Noordzij ziet ook mogelijkheden om met het Uitdaagrecht energie-initiatieven nieuwe kansen te geven in Zaanstad en omstreken. 

Meer informatie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. 

Ambtenaren van de provincie Noord-Brabant en diverse gemeenten uit de provincies Gelderland, Noord-Brabant en Limburg hebben elkaar gevonden om samen verder te werken aan het Uitdaagrecht (Right to Challenge). Provincie en gemeenten kunnen veel van en met elkaar leren. Dat is de uitkomst van een Leeratelier Right to Challenge in november.

In het Leeratelier hebben de deelnemers gesproken over de samenwerking en afstemming tussen overheden bij Right to Challenge. Want overheden hebben elkaar nodig, bijvoorbeeld bij challenges rond de energietransitie, het natuurbeleid of bij de leefbaarheid in het landelijk gebied. (Bewoners-) Initiatieven krijgen dan te maken met verschillende overheden. Afstemming en samenwerking bij deze potentiële challenges is dan nodig. Daarom gaan de deelnemers in 2020 verder met elkaar leren en samenwerken. Interesse om mee te doen: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

 
Zeeuwse (bewoners-) initiatieven en zes gemeenten hebben met elkaar gewerkt aan Right to Challenge.

Daarvoor zijn twee bijeenkomsten georganiseerd door de  Zeeuwse Vereniging van Kleine Kernen (ZVKK) en het netwerk Right to Challenge. In de tour is onder andere gekeken bij "Ons Dorpshuis" in Nieuwerkerk, al jaren aangestuurd door de inwoners zelf. Op 25 juni is o.a. een bezoek gebracht aan 't Wijland: een speciale zorgboerderij. Naast dagopvang voor autisten werkt deze zorgboerderij samen met bewoners om vereenzaming op het platteland tegen te gaan. Ook maken zij openbare ruimtes schoon. De deelnemers aan de Right to Challenge Tour in Zeeland constateerden dat 't Wijland een heel succesvol R2C project kan worden.

De gemeente Schouwen-Duiveland is een van de koplopers in Zeeland met Right to Challenge en heeft de andere gemeenten geïnformeerd hoe zij R2C implementeren. Bijvoorbeeld bij het maken van dorpsplannen of het onderhoud van bedrijventerreinen.

Gemeenten en (bewoners-) initiatieven hebben behoefte aan praktische ondersteuning en concrete handvatten bij de invoering van Right to Challenge. Daarnaast kan een algemene wettelijke regeling bijdragen aan de rechtspositie van initiatiefnemers. Dit schrijft de Universiteit van Leiden in een onderzoek over R2C, uitgevoerd in opdracht van het Rijk.

Belangrijk is het wettelijke verankeren van een goede toegang voor initiatieven tot bestuur en overheidsorganisaties: zo faciliteer je (bewoners-) initiatieven én versterk je hun rechtpositie.  Lees hier het onderzoeksrapport. 

Burgers, landbouw- en natuurorganisaties challengen met succes de provincie Friesland voor een nieuwe aanpak voor “een groen Fryslân, waar het goed gaat met de biodiversiteit en waar het goed boeren is”. Provinciale Staten van Friesland hebben op 10 juli j.l. groen licht gegeven voor diverse pilots van deze vernieuwende aanpak “Natuer mei de Mienskip”. De bewoners en organisaties challengen het provinciale natuurbeleid, omdat de inrichting van de natuur in Friesland tot stilstand dreigt te komen door het gebrek aan geld.

De nieuwe aanpak kent drie doelen:

1. meer natuur voor hetzelfde budget realiseren;
2. een nieuwe werkwijze: de eindbeheerder krijgt meer sturing over aankoop en inrichting van het gebied. Een eindbeheerder is b.v. een particulier, een agrariër of een natuurorganisatie;
3. integraliteit staat centraal. Doelen op het gebied van natuur combineren met o.a. landbouwdoelen, waterdoelen en recreatieve doelen.

De Friese aanpak
Met “Right to Challenge op z’n Fries” is een wezenlijk nieuwe aanpak gemaakt, aldus de bewoners en organisaties. Agrariërs, particulieren en natuurorganisaties zijn aan zet en krijgen als “eindbeheerder” het initiatief én de regie over de natuurrealisatie.“Dit is wezenlijk anders dan de huidige situatie, waarin de provincie de volledige regie heeft wat betreft de verwerving en inrichting van natuur.”
“Belangrijke elementen van Right to Challenge zijn de aard van de uitgedaagde taak (is het een taak die zich leent voor een uitdaging?), de creatie van maatschappelijke meerwaarde (de initiatiefnemer doet het beter), de kosten (wordt het goedkoper?) en het vertrouwen van de provincie in de uitdager. Dit heeft geresulteerd in Right to Challenge op zijn Fries.”
In deze challenge werken samen de Feriening Biologyske Boeren Fryslân, Friese Milieufederatie, Het Friesch Grondbezit, It Fryske Gea, Kollektievenberied Fryslân, LTO, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Wetterskip Fryslân.
De provincie Friesland heeft de mogelijkheid van Right to Challenge opgenomen en bood in 2018 de initiatiefnemers de kans om de challenge uit te werken.

Download hier “Natuer mei de Mienskip”.

In Gouda is het schoonmaken van de grachten gechallenged: de grachten worden schoon gehouden door te gaan Suppen met het maatschappelijk initiatief “SUPclean-up”. “De vervuiling was ons een grote doorn in het oog en daar doen wij nu zelf wat aan”, vertelt Janneke Smits. “Wij halen het afval uit het water met onze Sup. En met ons board komen we ook op moeilijk bereikbare plaatsen.
Zo blijven de grachten echt schoon.”  

Sinds april 2018 is proefgedraaid en met veel succes. Op 16 januari 2019 zijn de afspraken getekend met de gemeente en is de financiering van dit maatschappelijk initiaitef rond. 

Janneke is eigenaar van de Sup school in Gouda. Als er andere Sup-pers in het land zijn die ook hun gemeente willen challengen, helpt zij hen graag verder. Meer weten?   Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Het principe van R2C is heel goed mogelijk in de langdurige zorg, aldus professor Jean-Pierre Wilken uit Utrecht. Hij coördineert o.a. samenwerkingsverbanden in de zorg tussen cliënten, kennisinstellingen en gemeenten. Er bestaan al varianten van het R2C. “Denk aan ouderinitiatieven van ouders met kinderen met een verstandelijke handicap die zelf een woonvoorziening opzetten. Of aan mensen met ernstige lichamelijke beperkingen die gezamenlijk een zorgvereniging opzetten omdat ze zo meer regie hebben over hun hulpverlening. Het stelsel van persoonsgebonden budgetten, dat sinds enkele jaren in alle zorgwetten ingebouwd is, maakt dit mogelijk. Dit zijn voorbeelden van mensen die hun krachten bundelen om voor zichzelf of hun familieleden een collectieve voorziening oprichten. Dus voor hun eigen community.” Zorgcoöperaties kunnen bijvoorbeeld 24 uurs zorg gaan leveren aan mensen die het nodig hebben, aldus Wilken.

Of het Right to Challenge wettelijk wordt opgenomen in de langdurige zorg is de vraag, omdat de minister veel wil overlaten aan gemeenten. Maar het principe dat ten grondslag ligt aan dit concept kan ook gelden voor vormen van langdurige zorg. (bron: illustratie - Zorgcoöperatie Putte en Sociaalweb, 6 december 2018)

 
Het bewonersinitiatief in Amsterdam Zuidoost scoort met een betere gescheiden inzameling van afval. Zo is het gescheiden inzamelen van glas met meer dan tien procent gestegen.

Recyq is een Right to Challenge initiatief van bewoners / ondernemers om meer te doen aan gescheiden inzameling van afval. En bewoners kunnen hun resultaten bijhouden via een app: hoe meer afval ze apart inzamelen, des te meer punten verzamelen zij. Deze punten kunnen bewoners weer gebruiken om in de winkels in Zuidoost uit te geven. Ook in andere delen van Amsterdam wordt nu bekeken of deze aanpak met bewoners / ondernemers kan worden opgezet.

Meer informatie: info@righttochallenge (Richard Severin) en op www.zerowasteamsterdam.nl

De gemeenteraad wil bewoners meer ruimte geven om hun leefomgeving zelf in te vullen. Met Right to Challenge. Maar hoe pak je dit aan?

Het netwerk Right to Challenge helpt u hierbij. Met praktische en heldere informatie.
Of met een goede presentatie en discussie met de raad. Op maat gemaakt voor uw gemeente. Met de ervaringen van bewonersinitiatieven zelf.

Meer weten? Vraag de flyer aan via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of bel 06-51718778.

Spoorpark
een bijzondere challenge om Tilburg groen te maken

Juni 2019 is het nieuwe Spoorpark in Tilburg geopend. Het resultaat van jaren hard werken door bewoners en (sociale) ondernemers, samen met de gemeente. In het stadspark komen o.a. een stadscamping, een panorama toren en er gaat een stadsbeek door het gehele gebied stromen.

En dat allemaal pal naast het spoor in het stadshart van Tilburg.
De ‘challenge’ was om van een verouderd industriegebied naar het het spoor een aantrekkelijk gebied voor de stad te maken. Bewoners en ondernemers pakten de uitdaging op en de aanleg is nu voltooid. 

Meer informatie: www.spoorparktilburg.nl

Inwoners uit Zutphen zijn actief aan de slag met bewonersaansturing en Right to Challenge. Er zijn al diverse challenges ingediend. Voor een ecologisch park.
Maar ook vullen bewoners zlef het duurzaamheidsbeleid in.
Ook de gemeentelijke organisatie is bezig met Right to Challenge en de andere manier van werken om bewoners beter te ondersteunen.

Klik hier voor het filmpje.

De flyer van het netwerk Right to Challenge biedt korte antwoorden. Met praktische voorbeelden. Heel geschikt om uit te delen aan bewoners, ambtenaren, etc.