Back to Top

nu opgeven

 
 

Leeratelier 2024 van start


 

Ook in 2024 komen er weer Leerateliers over het uitdaagrecht. Professionals van gemeenten, waterschappen, provincies en maatschappelijke initiatieven leren daarin met en van elkaar. 

Het Leeratelier kan onder meer gaan over:

- hoe je invulling geeft aan het uitdaagrecht voor je eigen organisatie.

- delen van praktijkervaringen en met elkaar onderzoeken hoe je je daarmee kunt omgaan.

- ondersteunen bij de implementatie van het uitdaagrecht.

 

Ieder Leeratelier kent een aanpak op maat om optimaal aan te sluiten op de behoeften van de deelnemers.

Een Leeratelier bestaat uit drie (digitale) bijeenkomsten.

Meer informatie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

 

 

 

 

nu opgeven

 

 

Meer groen in je eigen buurt

 

 

Lokale en regionale groenorganisaties gaan het uitdaagrecht benutten om de openbare ruimte te vergroenen. Zij hebben zich aangemeld voor ondersteuning bij het Kennisnetwerk participatie en uitdaagrecht. Het Kennisnetwerk begeleidt deze initiatieven in het voorjaar van 2024.

Het startsein voor meer groen in je buurt is gegeven in een interactieve bijeenkomst over uitdaagrecht en vergroening van de openbare ruimte in wijken en dorpen. Ruim 100 deelnemers waren bijeen om te brainstormen hoe het uitdaagrecht daarbij kan helpen.

De workshop van het Kennisnetwerk was georganiseerd op verzoek van landelijke, groene organisaties: Vogelbescherming, natuur- en milieufederaties, SoortenNL, LandschappenNL en IVN-natuureducatie. Deze organisaties willen bewonersinitiatieven en groene groepen ondersteunen bij nieuwe uitdaagrecht-initiatieven.

Meer informatie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

 
 

 

 

 

nu opgeven

 
   

Gezamenlijk beleidsvoorstel uitdaagrecht Flevoland van overheden en samenleving

 

Gemeenten, waterschap en de provincie Flevoland hebben gezamenlijk een beleidsvoorstel voor het uitdaagrecht gemaakt. Ook bewonersinitiatieven en maatschappelijke organisaties hebben hieraan meegewerkt. De beleidstekst wordt nu voorgelegd aan de besturen van gemeenten, provincie en waterschap. 

Het is voor het eerst dat maatschappelijke initiatiefnemers en overheden samen werken aan het uitdaagrecht-beleid. In de provincie Flevoland zijn zes gemeenten en een waterschap. Samenwerken en kennis uitwisselen gebeurt al regelmatig in Flevoland. Voor het uitdaagrecht is een werkgroep van overheden ingesteld die met bewoners, woningbouwverenigingen en maatschappelijke organisaties aan de slag is gegaan. 

Het Kennisnetwerk ondersteunt de Flevolandse overheden bij het uitdaagrecht en bij samenwerking rond bewonersparticipatie.

Meer informatie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

 

nu opgeven

 

Kabinet: Kennisnetwerk is belangrijke samenwerkingspartner

Het 'Kennisnetwerk voor participatie en uitdaagrecht' blijft een belangrijke samenwerkingspartner voor het Kabinet. Het Kennisnetwerk is van belang vanwege "de opgebouwde expertise en het uitgebreide netwerk bij decentrale overheden".

Dat schrijft het Kabinet in antwoord op vragen van de CDA-fractie in de Tweede Kamer. "Het Kennisnetwerk ondersteunt met kennisontwikkeling en bijeenkomsten en werkt samen met het ministerie van BZK en de VNG."

Voor het Kabinet blijft het Kennisnetwerk een belangrijke partner bij de implementatie van het wetsvoorstel 'Versterking participatie op decentraal niveau'. In dit wetsvoorstel worden nieuwe regels opgenomen voor de invoering van het uitdaagrecht en voor de ontwikkeling van de bewonersparticipatie. Begin 2024 wordt het wetsvoorstel besproken in de Tweede Kamer.

nu opgeven

 

Succesvolle Community

of Practice over participatie


"Goed om tijd vrij te maken voor de ontwikkeling van jezelf en zo een netwerk met collega's op te bouwen."

Robert Riksten is gebiedsadviseur bij de gemeente Emmen en een van de deelnemers aan de Community of Practice (CoP) van het "Kennisnetwerk participatie en uitdaagrecht". "We komen in de community tot goede antwoorden en met praktische oplossingen op de vragen over bewonersparticipatie en uitdaagrecht die door de deelnemers worden ingebracht. Daarmee kunnen we verder."

Het Kennisnetwerk organiseerde in de afgelopen maanden twee CoP's over participatie/ uitdaagrecht. Deelnemers gingen met elkaars leervragen aan de slag en werkten samen aan antwoorden, onder deskundige begeleiding. De beoordeling van de CoP's is een 8. "Deze aanpak is interessant voor iedereen die bezig is met participatie."

Naast Emmen namen ambtenaren deel uit Den Bosch, Dronten, Lelystad, Meijerijstad, Gorinchem, Rijswijk, Goeree Overflakkee en Woerden. Meer informatie over de Communities of Practice: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

nu opgeven

 

Evaluatie gereed Friese

gebiedsgerichte aanpak


Het Kennisnetwerk heeft begin november de evaluatie opgeleverd van de vernieuwende gebiedsgerichte aanpak voor natuurontwikkeling en agrarische structuurversterking in Friesland. Deze evaluatie is gemaakt voor de provincie Friesland, waterschap Friesland, LTO-Noord, Natuurmonumenten en andere maatschappelijke organisaties. In de evaluatie komen onder meer aan de orde: de resultaten in de afgelopen jaren, de beoordeling van de samenwerking bij natuurontwikkeling en de doelstellingen die met de nieuwe aanpak gerealiseerd moeten gaan worden. De stuurgroep van dit project heeft de evaluatie besproken en geaccordeerd.

Doel van deze gebiedsgerichte aanpak is om de natuurontwikkeling te versnellen t/m 2027, in combinatie met agrarische structuurversterking. Daarbij moeten agrariërs een grotere rol gaan spelen bij de natuurontwikkeling, naast de traditionele natuurorganisaties als Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer.

Het Kennisnetwerk was al eerder betrokken bij dit Friese samenwerkingsverband van maatschappelijke organisaties dat via het uitdaagrecht de vernieuwende aanpak van natuurontwikkeling in gang heeft gezet bij de provincie Friesland (zie dit artikel in het blad Binnenlands Bestuur).

nu opgeven

 

"Meer bewoners betrekken bij het uitdaagrecht"

Er moet meer aandacht komen om brede groepen uit de samenleving te betrekken bij het Uitdaagrecht, aldus hoogleraar Marcel Boogers van de Universiteit Twente. Nu zijn het vooral mensen “met veel tijd”, meent hij.

Boogers ziet voordelen voor brede groepen uit de samenleving bij het Uitdaagrecht en  bij inwonersparticipatie: “Een belangrijk effect is dat inwoners beter gaan snappen hoe het openbaar bestuur werkt. Ze gaan beter begrijpen hoe de diverse belangen afgewogen moeten worden, doordat ze er rechtstreeks bij betrokken raken.” Boogers komt aan het woord in het TV programma 1Vandaag van 21 november 2022 over uitdaagrecht-initiatieven in Deventer en Aalsmeer.  Kijk hier naar de reportage van 1Vandaag.

nu opgeven

 
 

Friesland: verder met uitdaagrecht-initiatief
voor landbouw en natuur 

 

Alle inwoners van Friesland kunnen natuur gaan beheren: agrariërs, particulieren, lokale initiatieven en natuurorganisaties.
Provinciale Staten van Friesland zijn op 23 maart 2022 akkoord gegaan met het vervolg van het uitdaagrecht-initiatief Natuer mei de Mienskip (NmdM - Natuur met de samenleving). NmdM is een samenwerking van o.a. landbouw- en natuurorganisaties samen met de provincie om sneller honderden hectares natuur aan te leggen. NmdM is de grootste “uitdaging” in Nederland.

Het besluit van PS is de uitkomst van de pilot-periode 2019 - 2021. Het Kennisnetwerk heeft onderzocht of de vernieuwende aanpak kansrijk is (zie de samenvattende sheet en het evaluatierapport). Uit de evaluatie komt naar voren dat de aanpak kansen heeft, maar in de praktijk verder uitgewerkt moet worden. Het onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met Wageningen University & Research, de Unie van Waterschappen en het ministerie van Binnenlandse Zaken.

 

nu opgeven

 
 

Ondersteuning gemeenten

bij het Uitdaagrecht 


 

Het Kennisnetwerk Uitdaagrecht begeleidt gemeenten bij de invoering van het uitdaagrecht.. Gemeenten kunnen zich hiervoor aanmelden. Het eindresultaat is een praktische aanpak-op-maat voor iedere gemeente voor het uitdaagrecht.  Dit sluit nauw aan op nieuwe regelgeving rond participatie, zoals de nieuwe participatieverordening.

Zo heeft een werkgroep van raadsleden van de gemeente Westervoort de aanpak voor het uitdaagrecht ingevuld. En in de gemeente Velsen zijn raadsleden en inwoners samen aan de slag gegaan.

Meer informatie voor geïnteresseerde gemeenten: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

 

 

nu opgeven

 


Uitdaagrecht: meer betrokkenheid in Velsen

 


“Als overheid kun je meer overlaten aan inwoners die echt verantwoordelijkheid willen nemen voor overheidstaken als beheer openbare ruimte of buurthuis. Ik vind het belangrijk dat je als overheid moet durven loslaten, dat we openstaan voor andere partijen die taken beter, effectiever en wellicht goedkoper kunnen doen.”
Wethouder Bram Diepstraten van Velsen is content met de uitkomsten van de werkgroep over het uitdaagrecht. Een gezamenlijke werkgroep van bewoners, raadsleden en ambtenaren. “Uitdaagrecht is eigenlijk de ultieme vorm van participatie. En het is natuurlijk niks zonder de bijdrage van bewoners en organisaties. Daarom zijn we op het juiste moment ermee begonnen omdat je zo met de initiatiefnemers een mooi kader kunt opstellen.”

 

 

 

nu opgeven

 

Alphen a/d Rijn: bewoners 
dagen uit bij uitvoering 

aardgasvrije wijken

 

Lokale initiatieven en bewoners kunnen de uitvoering van aardgasvrije wijken overnemen van de gemeente. Via het uitdaagrecht krijgen zij de kans om zelf in te vullen hoe hun wijk van het aardgas afgaat. Dat staat in de Transitievisie Warmte van de gemeente Alphen aan den Rijn.

Bewonersinitiatieven krijgen het geld en deskundige ondersteuning om hun plannen voor aardgasvrij te gaan uitwerken. Zo worden bewoners samenwerkingspartner bij de energietransitie en krijgen zij meer zeggenschap over hun eigen leefomgeving.

(foto: Alphen aan den Rijn)

nu opgeven

 

Gemeenteraad Westervoort vult zelf het uitdaagrecht in

 

Raadsleden van Westervoort zijn samen met inwoners aan de slag gegaan met het uitdaagrecht. Een unieke aanpak voor Nederland. "We zijn écht het gesprek aangegaan." Lees hier het interview met raadslid Ben Schulte.

 

 

nu opgeven

 
 

VNG: verordening voor uitdaagrecht / participatie


De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft in 2021 aan alle gemeenten een voorbeeld verordening toegestuurd om uitdaagrecht en participatie te regelen. De VNG wil gemeenten hiermee inspireren en een goede basis leggen onder o.a. het uitdaagrecht.

Gemeenten kunnen het uitdaagrecht op twee manieren verankeren. De eerste manier is een beleidsnotitie vaststellen, waarin staat hoe een uitdaging kan worden ingediend, voor welke beleidsterreinen, etc. 

De tweede manier is de huidige inspraakverordening verbreden tot een participatieverordening. De VNG heeft hiervoor voorbeeld teksten gemaakt.

 

nu opgeven

 
 

Rotterdam en Aalsmeer:

heldere informatie over

het Uitdaagrecht 


De gemeenten Aalsmeer en Rotterdam hebben heldere informatie op hun website over de toepassing van het Uitdaagrecht: hoe dien je een verzoek in, hoe krijg je nadere informatie en wat is de procedure voor de besluitvorming. Dat is de uitkomst van een vergelijking van gemeenten door de deelnemers tijdens het Leeratelier Participatie en Uitdaagrecht. 

Raadsleden, wethouders en ambtenaren van 8 gemeenten gingen in het Leeratelier aan de slag met o.a. de nieuwe participatieverordening, met participatie bij de Omgevingswet en met het Uitdaagrecht.

Een goede communicatie met de samenleving is nodig om bewoners de gelegenheid te geven hun inbreng te leveren. De basis is heldere en toegankelijke informatie op de websites van overheden. De websites van Aalsmeer en Rotterdam geven deze informatie over het Uitdaagrecht en nodigen uit om van dit recht gebruik te maken, aldus de deelnemers.

 

nu opgeven

 
 

Energietransitie: Uitdaagrecht

is kans voor initiatiefnemers

 

Het Uitdaagrecht kan een rol spelen bij de energietransitie. Energiecoöperaties en andere bewonersinitiatieven krijgen invloed om zo zelf vorm te geven aan deze transitie. Het maatschappelijke draagvlak wordt daarmee vergroot. Voorbeelden waar het Uitdaagrecht al is toegepast: bewoners maken zelf hun plan voor de verduurzaming van hun wijk of dorp. Of zij nemen het energieloket over van de gemeente.

In de notitie "Uitdaagrecht en de energietransitie" staat praktische informatie en ook concrete voorbeelden van energieinitiatieven die al aan de slag zijn dankzij het Uitdaagrecht.

De notitie is de uitkomst van het "Leeratelier Uitdaagrecht en de energietransitie". Gemeenten, provincies, energieinitiatieven en het Rijk namen deel dat werd georganiseerd door het Kennisnetwerk Uitdaagrecht.
(illustratie: Wageningen duurzaam)

 

 

nu opgeven

 
 

Woningbouw en veilig

verkeer in Zeeuws dorp

 

Meer woon-werk mogelijkheden in het dorp. Alle wegen in het dorp worden woonerven. Meer groen rond het dorp en werken aan duurzame energie.

Inwoners van een Zeeuws dorp hebben hun eigen dorpsplan gemaakt: “Sirjansland, een dorp van mogelijkheden in 2040”.
Normaal maakt de gemeente zelf de dorpsvisies, met inspraak van bewoners. In Sirjansland zijn de bewoners zelf aan de slag gegaan dankzij het Uitdaagrecht. “We hebben de concepten van de dorpsvisie steeds huis-aan-huis verspreid en zo input opgehaald voor de dorpsvisie”, aldus bewoner Jacqueline Kok.

De bewoners willen kleinschalige en gevarieerde locaties voor woningbouw, bijvoorbeeld in het oude schoolgebouw. Bij de energietransitie introduceren de bewoners de “zonneladder” voor Sirjansland: eerst daken en gevels volleggen met zonnepanelen en pas daarna kijken naar eventuele zonneparken in het landelijk gebied. De gemeenteraad besluit in de zomer over de toekomstvisie van de bewoners van het dorp.

Sirjansland heeft al eerder gebruik gemaakt van het Uitdaagrecht om de openbare ruimte in het dorp te verbeteren. (foto: PZC)

 

nu opgeven

 


NOS filmt initiatieven

met het Uitdaagrecht

 

De NOS heeft een grote reportage gemaakt over het Uitdaagrecht. Nieuwslezer Winfried Baijens van de NOS benaderde het Kennisnetwerk om deze achtergrondreportage te maken. Samen met initiatieven uit ons netwerk zijn we aan de slag gegaan en in de film van tien minuten komen diverse challenges aan bod. De NOS reportage is hier te zien. 

 

 

nu opgeven

 
 

Jan Terlouw: Met Uitdaagrecht geef je burgers vertrouwen

“Door het Uitdaagrecht krijgt een gemeentebestuur de mogelijkheid om burgers hun zin te geven als ze zeggen iets beter te kunnen dan de overheid. Ze menen het plantsoen beter te kunnen onderhouden. Ze kunnen het sportveld beter beheren. ‘Oké,’ kan het gemeentebestuur zeggen, ‘Laat maar zien. We geven je de financiële middelen.”

Dit schrijft Jan Terlouw in het essay “Overheid, vertrouw de burger!”. Hierin gaat de schrijver en oud politicus uitgebreid in op het Uitdaagrecht.

“Het referendum geeft de burger de mogelijkheid om te zeggen ‘ik weet het beter’, het Uitdaagrecht geeft de mogelijkheid om te zeggen ‘ik kan het beter’. Als burgers een bepaalde taak die de gemeenschap betreft beter kunnen uitvoeren dan de overheid, vertrouw hem ze dan toe. Burgers dagen de overheid uit: wij kunnen dit beter en efficiënter. Je zou het ook een vertrouwensrecht kunnen noemen, waarmee de overheid zegt: ‘ofschoon het onze taak is, vertrouwen we het u, als burger, toe”. Lees verder.

 

 

 

nu opgeven

 
 

Uitdaagrecht kansrijk in

het landelijk gebied

 

Het Uitdaagrecht is een kansrijk participatie instrument voor agrariërs, bewoners en natuurorganisaties. Zo kunnen zij zelf vorm geven aan nieuwe ontwikkelingen voor natuur, maar ook bij de transitie van de landbouw.

Dit blijkt uit een inventarisatie met deelnemers van LTO (Land- en Tuinbouworganisatie Nederland), gemeente Duiven, de Noardlike Fryske Wâlden, Plaatselijk Belang Vilsteren, gemeente Westervoort, provincie Friesland, waterschap Fryslân, en de gemeente Tytsjerksteradiel.*

Kansen met het Uitdaagrecht zien de deelnemers in het beheer van watergangen door agrariërs, maar ook het onderhoud van singels is een mogelijkheid. Daarnaast zijn er bewonersinitiatieven kansrijk die zelf invulling geven aan de toekomst van hun dorp: wat willen wij voor een dorp zijn over pakweg 20 jaar?  En hoe vullen wij onze ambitie dan vervolgens zelf in? 

Ook in de veenweidegebieden (Friesland, Noord- en Zuid-Holland, Utrecht) kan het Uitdaagrecht kansen bieden aan agrariërs en bewoners om zelf invulling te geven aan natuur en landschap in combinatie met vormen van landbouw. Zo kunnen agrariërs via het Uitdaagrecht zelf met de gebiedsuitwerkingen voor behoud van het veen aan de slag. Voorwaarde is wel een helder proces voor het aanvragen en beoordelen van een verzoek voor het Uitdaagrecht.  Zoals de agrariërs zeggen: 

"Overheid, maak van het Uitdaagrecht een praktisch en heel toegankelijk instrument. Het moet voor ons makkelijk zijn om na te gaan of wij hiermee aan de slag kunnen. Want wij willen best zelf vorm geven aan het landschap, maar moeten tegelijkertijd ook een bedrijf runnen". 

 

* De organisatie  was in handen van de Vereniging Noardlike Fryske Wâlden en het Kennisnetwerk Uitdaagrecht, i.o.v. het ministerie van BZK en de VNG. 

 

 

nu opgeven

 
 

Daan Roovers: Bereidt het Uitdaagrecht uit!

Bereidt het Uitdaagrecht uit van 'publieke taken’ naar ‘publieke doelstellingen’: burgers moeten ook kunnen uitdagen als een gemeente taken laat liggen. Dat schrijft filosoof en voormalig “Denker  des Vaderlands” Daan Roovers in een essay.

“Met name als er publieke belangen op het spel staan, zoals CO2-reductie of toegang tot de arbeidsmarkt, zouden gemeenten burgers moeten uitdagen om taken die de gemeente níet uitvoert, vervreemd heeft of te lang laat liggen te challengen. Burgers zouden dan, zowel financieel als beleidsmatig, geholpen kunnen worden in het heroveren van de zeggenschap en de uitvoering van deze functies.”

Als het lokale (en landelijke) bestuur openstaat voor verbreding van de agenda van het uitdaagrecht en andere burgerinitiatieven, dan worden wij in de toekomst weer actieve burgers in de stad(staat) in de oorspronkelijke zin, meent Roovers

Het essay heeft Daan Roovers gemaakt op verzoek van Democratie in Actie. Lees verder.

 

 

 

nu opgeven

 
 

Voedselpark Harlingen 
ontworpen door bewoners

 

De aanleg van het nieuwe Baklandpark in Harlingen is vrijwel voltooid. De plannen voor het nieuwe park zijn gemaakt door  het bewonersinitiatief Balklandpark, waarbij het uitdaagrecht is ingezet. “Het noordelijk deel van het Balklandpark is nu omgevormd naar een waar biodiversum. Met nadruk op natuur, rust, bewustzijn en educatie. We geven invulling aan biodiversiteit met o.a. een voedselbos, tiny forest, vogelparadijs, insectenvilla’s en houtwallen.”
Lian Fopma is initiatiefnemer van de  uitdaging om het Balklandpark in Harlingen anders in te richten. Zij benaderde het Kennisnetwerk om ondersteuning. Vervolgens heeft zij haar uitdaging ingediend bij de gemeente en steun gekregen van meer dan 250 inwoners.
De bewoners hebben zelf het ontwerp gemaakt en de participatie georganiseerd. Daarvoor heeft de bewonerswerkgroep zelf een aantal deskundigen gezocht en bereid gevonden om met hen samen te werken.

In 2024 maken de gemeente Harlingen en het bewonersinitiatief afspraken over de samenwerking bij het beheer van het park. Het Kennisnetwerk ondersteunt alle betrokkenen hierbij.

 

 


SUPclean up een schoon R2C initiatief


 
 
SUPclean-up: een schoon R2C initiatief


In Gouda is het schoonmaken van de grachten gechallenged: de grachten worden schoon gehouden door te gaan Suppen met het maatschappelijk initiatief “SUPclean-up”. “De vervuiling was ons een grote doorn in het oog en daar doen wij nu zelf wat aan”, vertelt Janneke Smits. “Wij halen het afval uit het water met onze Sup. En met ons board komen we ook op moeilijk bereikbare plaatsen.
Zo blijven de grachten echt schoon.”  

Het uitdaarecht initiaitef is vier jaar geleden gestart.  

Als er andere Sup-pers in het land zijn die ook hun gemeente willen challengen, helpt zij hen graag verder. Meer weten: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.  

 

foto bewonersuitsnede


 

 

Gemeenteraad & Uitdaagrecht


De gemeenteraad wil bewoners meer ruimte geven om hun leefomgeving zelf in te vullen, bijvoorbeeld met het Uitdaagrecht. Maar hoe pak je dit aan?

Het Kennisnetwerk Uitdaagrecht helpt u hierbij. Met praktische en heldere informatie.
Of met een goede presentatie en discussie met de raad. Op maat gemaakt voor uw gemeente. Met de ervaringen van bewonersinitiatieven zelf.

Meer weten: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of bel 06-51718778.

pijl



Zutphen: actief aan de slag met rechten van bewoners

Inwoners uit Zutphen zijn actief aan de slag met bewonersaansturing en Right to Challenge. Er zijn al diverse challenges ingediend. Voor een ecologisch park.
Maar ook vullen bewoners zlef het duurzaamheidsbeleid in.
Ook de gemeentelijke organisatie is bezig met Right to Challenge en de andere manier van werken om bewoners beter te ondersteunen.

Klik hier voor het filmpje.