De Routeplanner bevat praktische informatie voor gemeenten en bewonersinitiatieven om aan de slag te gaan met Right to Challenge. De planner is gemaakt door het netwerk Right to Challenge met ervaren bewonersinitiatieven en ambtenaren uit zes gemeenten: Amsterdam, Den Haag, Katwijk, Gooise Meren, Leiden en Enkhuizen.
De Routeplanner Right to Challenge bestaat uit de volgende onderdelen:

- R2C start met een open discussie tussen gemeentebestuur, maatschappelijke initiatiefnemers e.a.: hoe kan R2C binnen de gemeente vorm krijgen?
- Invulling van R2C met de Right to Challenge checklist: deze checklist geeft een overzicht waaraan je moet denken bij R2C.
- De besluitvorming over de invoering van R2C in de gemeente.

Download hier de Routeplanner.
De VNG en het ministerie van Binnenlandse Zaken ondersteunen het maken van de Routeplanner via het programma Democratie in Actie.

Right to Challenge komt steeds meer in beeld om (bewoners-) initiatieven meer invloed te geven op hun directe leefomgeving: bij de uitvoering van het Klimaatakkoord, bij de Omgevingswet, maar ook bij de transitie van het landbouw- en natuurbeleid. En Minister Ollongren van BZK en de Tweede Kamer gaan R2C vastleggen in de Gemeentewet.

Samen met de VNG en het ministerie van BZK biedt het landelijk Netwerk Right to Challenge ondersteuning aan bij de implementatie van R2C in zes gemeenten.

Deze ondersteuning in het najaar van 2019 bestaat o.m. uit:

twee dagdelen met een programma-op-maat voor bredere groep betrokkenen in de gemeente (met deskundige input vanuit deelnemers landelijk netwerk R2C);    

sessies op specifieke Inhoudelijke of organisatorische thema’s. Bijvoorbeeld over communicatie met bewonersinitiatieven of over juridische aspecten.

De zes gemeenten zijn de tweede groep gemeenten die op deze manier aan de slag gaan met R2C. In het voorjaar hebben de gemeenten Westland, Haarlem, Schouwen-Duiveland en Vijfheerenlanden hieraan meegedaan.

Meer weten?

Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

06-51718778

of Mathilde van de Ven (VNG)

Right to Challenge is een bruikbaar instrument bij de energietransitie op gemeentelijk en regionaal niveau. Dat is de conclusie uit het Leeratelier "R2C en de energietransitie in Friesland" met deelnemers uit gemeenten, het Wetterskip Fryslân, energiecoöperaties, de Friese Milieu Federatie en Doarpswurk. R2C is een interessante mogelijkheid bij het maken van dorps- en wijkplannen voor de energietransitie, het uitvoeren van informatiecampagnes, maar ook een kans bij het opzetten van een energieloket.

In Fryslan zijn honderden lokale energieinitiatieven. Dat zijn vaak bewoners die zelf het heft in handen willen houden als het gaat om energieopwekking en -besparing. R2C kan hen helpen zelf invulling te geven aan de transitie. Friese energiecoöperaties gaan nu na hoe zij het instrument van R2C in de praktijk gaan benutten. Meer informatie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

 
Zeeuwse (bewoners-) initiatieven en zes gemeenten hebben met elkaar gewerkt aan Right to Challenge.

Daarvoor zijn twee bijeenkomsten georganiseerd door de  Zeeuwse Vereniging van Kleine Kernen (ZVKK) en het netwerk Right to Challenge. In de tour is onder andere gekeken bij "Ons Dorpshuis" in Nieuwerkerk, al jaren aangestuurd door de inwoners zelf. Op 25 juni is o.a. een bezoek gebracht aan 't Wijland: een speciale zorgboerderij. Naast dagopvang voor autisten werkt deze zorgboerderij samen met bewoners om vereenzaming op het platteland tegen te gaan. Ook maken zij openbare ruimtes schoon. De deelnemers aan de Right to Challenge Tour in Zeeland constateerden dat 't Wijland een heel succesvol R2C project kan worden.

De gemeente Schouwen-Duiveland is een van de koplopers in Zeeland met Right to Challenge en heeft de andere gemeenten geïnformeerd hoe zij R2C implementeren. Bijvoorbeeld bij het maken van dorpsplannen of het onderhoud van bedrijventerreinen.

Gemeenten en (bewoners-) initiatieven hebben behoefte aan praktische ondersteuning en concrete handvatten bij de invoering van Right to Challenge. Daarnaast kan een algemene wettelijke regeling bijdragen aan de rechtspositie van initiatiefnemers. Dit schrijft de Universiteit van Leiden in een onderzoek over R2C, uitgevoerd in opdracht van het Rijk.

Belangrijk is het wettelijke verankeren van een goede toegang voor initiatieven tot bestuur en overheidsorganisaties: zo faciliteer je (bewoners-) initiatieven én versterk je hun rechtpositie.  Lees hier het onderzoeksrapport. 

Burgers, landbouw- en natuurorganisaties challengen met succes de provincie Friesland voor een nieuwe aanpak voor “een groen Fryslân, waar het goed gaat met de biodiversiteit en waar het goed boeren is”. Provinciale Staten van Friesland hebben op 10 juli j.l. groen licht gegeven voor diverse pilots van deze vernieuwende aanpak “Natuer mei de Mienskip”. De bewoners en organisaties challengen het provinciale natuurbeleid, omdat de inrichting van de natuur in Friesland tot stilstand dreigt te komen door het gebrek aan geld.

De nieuwe aanpak kent drie doelen:

1. meer natuur voor hetzelfde budget realiseren;
2. een nieuwe werkwijze: de eindbeheerder krijgt meer sturing over aankoop en inrichting van het gebied. Een eindbeheerder is b.v. een particulier, een agrariër of een natuurorganisatie;
3. integraliteit staat centraal. Doelen op het gebied van natuur combineren met o.a. landbouwdoelen, waterdoelen en recreatieve doelen.

De Friese aanpak
Met “Right to Challenge op z’n Fries” is een wezenlijk nieuwe aanpak gemaakt, aldus de bewoners en organisaties. Agrariërs, particulieren en natuurorganisaties zijn aan zet en krijgen als “eindbeheerder” het initiatief én de regie over de natuurrealisatie.“Dit is wezenlijk anders dan de huidige situatie, waarin de provincie de volledige regie heeft wat betreft de verwerving en inrichting van natuur.”
“Belangrijke elementen van Right to Challenge zijn de aard van de uitgedaagde taak (is het een taak die zich leent voor een uitdaging?), de creatie van maatschappelijke meerwaarde (de initiatiefnemer doet het beter), de kosten (wordt het goedkoper?) en het vertrouwen van de provincie in de uitdager. Dit heeft geresulteerd in Right to Challenge op zijn Fries.”
In deze challenge werken samen de Feriening Biologyske Boeren Fryslân, Friese Milieufederatie, Het Friesch Grondbezit, It Fryske Gea, Kollektievenberied Fryslân, LTO, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Wetterskip Fryslân.
De provincie Friesland heeft de mogelijkheid van Right to Challenge opgenomen en bood in 2018 de initiatiefnemers de kans om de challenge uit te werken. Provinciale Staten besluiten in de zomer over deze challenge.

Download hier “Natuer mei de Mienskip”.

In Gouda is het schoonmaken van de grachten gechallenged: de grachten worden schoon gehouden door te gaan Suppen met het maatschappelijk initiatief “SUPclean-up”. “De vervuiling was ons een grote doorn in het oog en daar doen wij nu zelf wat aan”, vertelt Janneke Smits. “Wij halen het afval uit het water met onze Sup. En met ons board komen we ook op moeilijk bereikbare plaatsen.
Zo blijven de grachten echt schoon.”  

Sinds april 2018 is proefgedraaid en met veel succes. Op 16 januari 2019 zijn de afspraken getekend met de gemeente en is de financiering van dit maatschappelijk initiaitef rond. 

Janneke is eigenaar van de Sup school in Gouda. Als er andere Sup-pers in het land zijn die ook hun gemeente willen challengen, helpt zij hen graag verder. Meer weten?   Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

De Tweede Kamer houdt de vinger aan de pols bij de verankering van Right to Challenge. Zo is op 3 april een ronde tafelgesprek gevoerd met maatschappelijke instanties, juristen, bewoners en de Tweede Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken. De Kamerleden spraken met  geïnteresseerden over o.a. hoe R2C in de praktijk werkt bij gemeenten en welke rol dit uitdaagrecht speelt in onze democratie.

Vanuit het landelijk Netwerk Right to Challenge is gepleit voor verankering van R2C in landelijk wetgeving, waarbij er veel ruimte blijft voor gemeenten om dit recht verder in te vullen passend bij hun lokale situatie. De gemeente kan dan zelf aangeven hoe R2C exact gaat plaatsvinden, met een heldere en transparante procedure. Ook zorgt de gemeente dan voor een structurele communicatie naar de samenleving over R2C.

Minister Ollongren schrijft half april in antwoord op vragen van Tweede Kamerleden dat zij vast blijft houden aan de ontwikkeling van R2C. Zij biedt veel vormen van ondersteuning bij de ontwikkeling van R2C, waaronder maatwerkadviezen voor gemeenten en aan (bewoners-) initiatieven. 

Het netwerk Right to Challenge kan bijdragen aan deze maatwerkadviezen.

Minister Ollongren (BZK) wil R2C verankeren en gemeenten meer gaan ondersteunen bij de invoering van dit recht, schrijft zij aan de Tweede Kamer (brief 14 december 2018). 

De minister wil met allerlei publicaties en regionale bijeenkomsten(zoals b.v. de Leerateliers) de kennis rond R2C vergroten bij gemeenten en bij bewoners. 
Belangrijk is ook dat Right to Challenge wordt opgenomen in de wetgeving: er komt een "participatieverordening" in de Gemeentewet. Bewoners moeten niet alleen vooraf worden betrokken bij het lokale beleid, maar juist ook bij de uitvoering van dit beleid en hieraan zelf vorm kunnen geven. Gemeenten zullen in de nieuwe participatieverordening aangeven hoe Right to Challenge in hun lokale situatie invulling krijgt. Daarmee blijft maatwerk en autonomie bij gemeenten voorop staan.

De voorstellen van het kabinet sluiten aan op de aanpak, zoals al eerder is voorgesteld vanuit het landelijk netwerk Right to Challenge. Het landelijk netwerk sprak begin 2018 met diverse gemeenten. Betrokkenen uit 13 gemeenten gaven toen aan dat er veel ruimte moet zijn voor lokale invulling als het Rijk komt met een landelijke regeling. Strekking van een regeling: "Gemeente, u dient vorm te geven aan R2C. Hoe u dit exact doet, kunt u zelf invullen". Deze aanpak wordt nu dus mogelijk gemaakt met de aangekondigde aanpassing van de Gemeentewet met de participatieverordening.

Dat Right to Challenge steeds meer belangstelling krijgt op lokaal niveau blijkt onder meer uit de gemeentelijke coalitieakkoorden: in 299 van de 333 gemeentelijke coalitieakkoorden uit 2018 wordt gesproken over dit recht.

Lees hier de brief van de minister.

Oss, Landerd, Loon op Zand, Valkenswaard, Heeze-Leende, Nuenen, Meijerijstad en Reusel-De Mierden. Bewoners en ambtenaren uit deze gemeenten hebben meegedaan aan een Leeratelier Right to Challenge. Zij zijn tevreden over deze bijeenkomsten en beoordelen deze zeer positief: "We doen met elkaar kennis op en leren van elkaar", aldus een van de gemeentebestuurders. "We moeten goed zorgen voor de afstemming tussen bewonersinitiatieven, B&W, raad en ambtelijke organisatie." Dit Leeratelier is samen met de VNG en het ministerie van BZK georganiseerd.

"Een inspirerende nieuwe aanpak om vuil in steden op te halen!" Dat was de konklusie van deelnemers uit Haarlemmermeer, Haarlem, Velsen, Heemstede, Bloemendaal, Zandvoort en Zaandam. Het Right to Challenge initiatief SUP-clean up presenteerde zich in de bijeenkomst over Right to Challenge en gaf aan hoe je grachten goed schoon kunt houden van zwerfafval. Tevens zijn de mogelijkheden van R2C bij de energietransitie verkend. Tot slot heeft Haarlem gepresenteerd hoe bewonersinitiatieven een grotere rol krijgen bij welzijn en zorg in de wijk. Meer informatie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Het principe van R2C is heel goed mogelijk in de langdurige zorg, aldus professor Jean-Pierre Wilken uit Utrecht. Hij coördineert o.a. samenwerkingsverbanden in de zorg tussen cliënten, kennisinstellingen en gemeenten. Er bestaan al varianten van het R2C. “Denk aan ouderinitiatieven van ouders met kinderen met een verstandelijke handicap die zelf een woonvoorziening opzetten. Of aan mensen met ernstige lichamelijke beperkingen die gezamenlijk een zorgvereniging opzetten omdat ze zo meer regie hebben over hun hulpverlening. Het stelsel van persoonsgebonden budgetten, dat sinds enkele jaren in alle zorgwetten ingebouwd is, maakt dit mogelijk. Dit zijn voorbeelden van mensen die hun krachten bundelen om voor zichzelf of hun familieleden een collectieve voorziening oprichten. Dus voor hun eigen community.” Zorgcoöperaties kunnen bijvoorbeeld 24 uurs zorg gaan leveren aan mensen die het nodig hebben, aldus Wilken.

Of het Right to Challenge wettelijk wordt opgenomen in de langdurige zorg is de vraag, omdat de minister veel wil overlaten aan gemeenten. Maar het principe dat ten grondslag ligt aan dit concept kan ook gelden voor vormen van langdurige zorg. (bron: illustratie - Zorgcoöperatie Putte en Sociaalweb, 6 december 2018)

 
Het bewonersinitiatief in Amsterdam Zuidoost scoort met een betere gescheiden inzameling van afval. Zo is het gescheiden inzamelen van glas met meer dan tien procent gestegen.

Recyq is een Right to Challenge initiatief van bewoners / ondernemers om meer te doen aan gescheiden inzameling van afval. En bewoners kunnen hun resultaten bijhouden via een app: hoe meer afval ze apart inzamelen, des te meer punten verzamelen zij. Deze punten kunnen bewoners weer gebruiken om in de winkels in Zuidoost uit te geven. Ook in andere delen van Amsterdam wordt nu bekeken of deze aanpak met bewoners / ondernemers kan worden opgezet.

Meer informatie: info@righttochallenge (Richard Severin) en op www.zerowasteamsterdam.nl

De gemeenteraad wil bewoners meer ruimte geven om hun leefomgeving zelf in te vullen. Met Right to Challenge. Maar hoe pak je dit aan?

Het netwerk Right to Challenge helpt u hierbij. Met praktische en heldere informatie.
Of met een goede presentatie en discussie met de raad. Op maat gemaakt voor uw gemeente. Met de ervaringen van bewonersinitiatieven zelf.

Meer weten? Vraag de flyer aan via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of bel 06-51718778.

Spoorpark
een bijzondere challenge om Tilburg groen te maken

Juni 2019 is het nieuwe Spoorpark in Tilburg geopend. Het resultaat van jaren hard werken door bewoners en (sociale) ondernemers, samen met de gemeente. In het stadspark komen o.a. een stadscamping, een panorama toren en er gaat een stadsbeek door het gehele gebied stromen.

En dat allemaal pal naast het spoor in het stadshart van Tilburg.
De ‘challenge’ was om van een verouderd industriegebied naar het het spoor een aantrekkelijk gebied voor de stad te maken. Bewoners en ondernemers pakten de uitdaging op en de aanleg is nu voltooid. 

Meer informatie: www.spoorparktilburg.nl

Inwoners uit Zutphen zijn actief aan de slag met bewonersaansturing en Right to Challenge. Er zijn al diverse challenges ingediend. Voor een ecologisch park.
Maar ook vullen bewoners zlef het duurzaamheidsbeleid in.
Ook de gemeentelijke organisatie is bezig met Right to Challenge en de andere manier van werken om bewoners beter te ondersteunen.

Klik hier voor het filmpje.

De flyer van het netwerk Right to Challenge biedt korte antwoorden. Met praktische voorbeelden. Heel geschikt om uit te delen aan bewoners, ambtenaren, etc.