Vraag & antwoord 

Met Right to Challenge daagt het bewonersinitiatief de gemeente uit: wij kunnen een duurzame energievoorziening ontwikkelen, met maatschappelijk draagvlak. Right to Challenge is ook opgenomen bij de uitwerking van het Klimaatakkoord. R2C kan interessant zijn bij b.v.:

Het challengen van de gemeenten door het maken van een eigen energieplan met en voor het dorp: hoe gaan we om met bv zonne-energie, met warmte pompen, hoe kunnen we in de wijk slim energie besparen en hergebruiken?

Het challengen van de gemeente met een uitvoeringsprogramma door bewoners / gebruikers, i.s.m. gemeente: wie gaat wanneer investeren, hoe kopen we gezamelijk in, wie krijgt de (financiële) besparingen en kunnen we deze besparingen weer benutten voor ons dorp?

Samen met o.a. gemeenten, de Friese Milieu Federatie en bewonersinitiatieven is in het Netwerk Right to Challenge een inventarisatie gemaakt van alle mogelijkheden.

Integendeel: de Gemeenteraad of Provinciale Staten hebben nu een heel belangrijke rol bij R2C / Uitdaagrecht, want er zijn geen landelijke regels waarin precies staat hoe dit recht ingevuld moet worden. Gemeenteraad of PS stellen de kaders vast voor R2C / Uitdaagrecht, onder andere:

• • Voor welke beleidsterreinen en taken R2C gaat gelden: alles of maar voor een beperkt aantal terreinen

  • De procedure voor het indienen van en het besluiten over een challenge

  • En wie een challenge kunnen gaan indienen (alleen inwoners, of ook maatschappelijke organisaties en andere instanties).

Daarnaast worden zij betrokken bij de besluitvorming over de grotere challenges. Zoals het besluit van de gemeenteraad over de herinrichting van een grote straat in Rotterdam of Provinciale Staten in Friesland over de start van een natuur-challenge.

Kortom: de Gemeenteraad of de Provinciale Staten zijn van groot belang voor een goede invulling en uitvoering van R2C.

Werk je voorstel op hoofdlijnen uit en zorg voor medestanders. Medestanders zijn b.v. bewoners in een wijk, of de groep gebruikers waarvoor het zorginitiatief van belang is.

Vervolgens maak je een gedetailleerde uitwerking van je voorstel en leg dit voor aan de gemeente.

Bespreek je voorstel met de gemeente en kijk welke taken van welzijn en zorg jouw initiatief kan overnemen van de gemeente. Vaak is ook overleg en samenspraak nodig met welzijns- of zorgpartijen

In het landelijk netwerk Right to Challenge hebben betrokkenen uit o.a. Amsterdam, Den Haag, Leiden, Katwijk, Gooise Meren en Enkhuizen zich gebogen over deze vraag. De conclusie is dat “een motie alleen” niet voldoende is. Maar hoe dan wel?
Belangrijk is om te starten met een open gesprek van gemeentebestuurders, ambtelijke top en bewoners / initiatiefnemers. Bespreek met elkaar hoe je invulling geeft aan R2C, wat Right to Challenge voor iedereen toevoegt, de maatschappelijke voordelen en hoe dit recht in de gemeente vorm kan krijgen.
In dit overleg zijn o.a. de volgende vragen van belang:

Right to Challenge is het recht van bewoners om taken van gemeenten over te nemen als zij het denken beter, slimmer of goedkoper te kunnen. Hoe willen bestuurders dit recht verder invullen samen met hun lokale gemeenschap?

wat is het beeld van de bestuurders van de veranderende relatie tussen initiatieven uit de samenleving en de positie van de gemeente? Welke ambities hebben zij met R2C?

welke ruimte geven bestuurders aan bewoners / initiatiefnemers? En waar willen gemeentebestuurders écht zelf aan het stuur blijven?  

wat verwachten zij van de gemeentelijke organisatie om (anders) te gaan doen?

Vervolgens vul je de aanpak van R2C op maat in voor de gemeente.

Het Kabinet schrijft dat er een nieuwe basis van samenwerking en rolverdeling nodig is tussen de overheid en de inwoner. Dit komt sterk tot uitdrukking bij de uitwerking van het uitdaagrecht, waarbij de feitelijke uitvoering kan worden overgenomen door initiatiefnemers (Memorie van Toelichting wetsvoorstel wijziging Gemeentewet, Provinciewet en Waterschapswet, 9 december 2019).