OVraag & antwoord

“Wij willen zelf de duurzame energievoorziening in onze dorp gaan opzetten. Kan Right to Challenge daarbij van dienst zijn?”

Met Right to Challenge daagt het bewonersinitiatief de gemeente uit: wij kunnen een duurzame energievoorziening ontwikkelen, met maatschappelijk draagvlak. Dat kan b.v. door:

Het challengen van de gemeenten door het maken van een eigen energieplan met en voor het dorp: hoe gaan we om met bv zonne-energie, met warmte pompen, hoe kunnen we in de wijk slim energie besparen en hergebruiken?

Het challengen van de gemeente met een uitvoeringsprogramma door bewoners / gebruikers, i.s.m. gemeente: wie gaat wanneer investeren, hoe kopen we gezamelijk in, wie krijgt de (financiële) besparingen en kunnen we deze besparingen weer benutten voor ons dorp?

“Ik wil starten met een Right to Challenge zorginitiatief in onze wijk. Hoe doe ik dit?”

Werk je voorstel op hoofdlijnen uit en zorg voor medestanders. Medestanders zijn b.v. bewoners in een wijk, of de groep gebruikers waarvoor het zorginitiatief van belang is.

Vervolgens maak je een gedetailleerde uitwerking van je voorstel en leg dit voor aan de gemeente.

Bespreek je voorstel met de gemeente en kijk welke taken van welzijn en zorg jouw initiatief kan overnemen van de gemeente. Vaak is ook overleg en samenspraak nodig met welzijns- of zorgpartijen

“Onze gemeenteraad wil aan de slag met Right to Challenge. Hoe pak ik dit aan?”

In het landelijk netwerk Right to Challenge hebben betrokkenen uit o.a. Amsterdam, Den Haag, Leiden, Katwijk, Gooise Meren en Enkhuizen zich gebogen over deze vraag. De conclusie is dat “een motie alleen” niet voldoende is. Maar hoe dan wel?
Belangrijk is om te starten met een open gesprek van gemeentebestuurders, ambtelijke top en bewoners / initiatiefnemers. Bespreek met elkaar hoe je invulling geeft aan R2C, wat Right to Challenge voor iedereen toevoegt, de maatschappelijke voordelen en hoe dit recht in de gemeente vorm kan krijgen.
In dit overleg zijn o.a. de volgende vragen van belang:

Right to Challenge is het recht van bewoners om taken van gemeenten over te nemen als zij het denken beter, slimmer of goedkoper te kunnen. Hoe willen bestuurders dit recht verder invullen samen met hun lokale gemeenschap?

wat is het beeld van de bestuurders van de veranderende relatie tussen initiatieven uit de samenleving en de positie van de gemeente? Welke ambities hebben zij met R2C?

welke ruimte willen bestuurders geven aan bewoners / initiatiefnemers? En waar willen gemeentebestuurders écht zelf aan het stuur blijven?

wat verwachten zij van de gemeentelijke organisatie om (anders) te gaan doen?

Vervolgens vul je de aanpak van R2C op maat in voor de gemeente.

Ook Minister Ollongren (BZK) wijst op een goede afstemming tussen de "representatieve democratie" en de "participatieve democratie": "Voor een sterke lokale democratie is een goede verbinding nodig tussen de participatie van burgers en de gemeenteraad." (brief van 12 april 2019)
Vanuit het netwerk Right to Challenge kunnen we deze verbinding leggen en gesprekken faciliteren met de gemeenteraad en (bewoners-) initiatieven.

“Hoe is Right to Challenge juridisch verankerd?”

Right to Challenge is vastgelegd in onder andere de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en in de Bibliotheekwet. Veel gemeenten hebben dit recht opgenomen in de Wmo-verordening.

Het Rijk wil Right to Challenge verder verankeren. In het Regeerakkoord uit 2017 staat dat in overleg met gemeenten gekeken zal worden om via een Right to Challenge-regeling burgers en lokale verenigingen de mogelijkheid te geven een alternatief voorstel in te dienen voor de uitvoering van collectieve voorzieningen in hun directe omgeving. De Universiteit van Leiden doet hier nu onderzoek naar. Naar verwachting komt er in 2019 meer duidelijkheid over de verdere verankering van Right to Challenge.